یکی از ویژگی های طبیعت گرایی در شعر معاصر فارسی، توجه به جنبه هایی از طبیعت و جهان عینی است که به دلیل اشتمال بر فضاهایی نیمه روشن یا تاریک، مبهم، رازآمیز و ترسناک، در خواننده تداعی گر ملالت، انزجار، تباهی، زوال و نیستی است. در این پژوهش، تصویرهایی از این دست «طبیعت سیاه» نامیده می شود. روی آوردن به «طبیعت سیاه» معلول تحولات فلسفی، سیاسی - اجتماعی و طرح اندیشه های نو در مباحث انسان شناسی و زیبایی شناسی دو قرن اخیر در اروپاست. در این جستار، ابتدا تاثیر هر یک از عوامل یادشده بر نگرش نوین طبیعت گرایانه شاعران مورد نقد و بررسی قرار می گیرد، سپس به چگونگی ظهور این پدیده در شعر فارسی پرداخته می شود. اولین نمونه های توجه به طبیعت سیاه را می توان در عصر مشروطه و در اشعار میرزاده عشقی مشاهده کرد. در شعر نیما، طبیعت سیاه تعمیق و گسترش می یابد و در دهه های بیست و سی، سیاه ترین جلوه های طبیعت را در اشعار شاعرانی چون فریدون توللی و نصرت رحمانی می توان یافت.

آشنایی ایرانیان با اساطیر یونانی پیشینۀ چندانی ندارد. اگر چند موردِ استثنائی در آثار گذشتگان (مانند اشارۀ خواجه نصیرالدین طوسی به اسطورۀ سیزیف) را نادیده بگیریم، آنگاه می توان ادعا کرد که آشنایی ایرانیان با اساطیر یونانی محدود به دورۀ معاصر است. در این دوره است که نام بسیاری از شخصیت های اساطیری در آثار روشنفکران ایرانی از آقاخان کرمانی تا علی شریعتی به چشم می خورد و این روشنفکران از اساطیر یونانی برای تبیین اندیشه های خود استفاده می کنند. همچون روشنفکران، شاعران معاصر (شاملو، آتشی، نادرپور، م. آزاد و...) نیز به اسطوره های یونانی توجه داشته، به اشکال گوناگون از آن ها الهام گرفته اند. از میان انبوه اساطیر یونانی، اسطورۀ پرومته، سیزیف، ایکار و آشیل بیشترین توجه شاعران معاصر را به خود برانگیخته و الهام بخش آنان بوده اند. توجه شاعرانی چون شاملو و م. آزاد به پرومته به دلیل تشابه رسالت شاعرانِ معاصر (آگاهی بخشی به تودۀ مردم) با این اسطوره بوده است؛ همچنان که پرومته آتش (نماد آگاهی) را از خدایان می رباید و به آدمیان می دهد، شاعران معاصر نیز رسالت خود را آگاهی بخشی به جامعه و تودۀ مردم می دانسته اند؛ امری که گاه حتی سبب همذات پنداری برخی از شاعران با پرومته شده است. اسطورۀ سیزیف و ایکار یکسان نیستند و تفاوت هایی میان آن ها وجود دارد؛ اما شاعران معاصر آن ها را نمادِ شکست پس از پیروزی گرفته اند. در شعر شاعران معاصر این دو شخصیت اسطوره ای استعاره ای از تحولات تاریخ ایران معاصر ـ که تاریخ پیروزی و شکست های پیاپی است ـ بوده است. برخلاف اسطورۀ پرومته، سیزیف و ایکار، زیبایی اسطورۀ آشیل اصلی ترین علت توجه شاعرانی چون شاملو به آن بوده است و نه چیز دیگر.

تقریبا در تمامی جستارهای انتقادی ای که در دفاع یا نفی بحران ادبیات معاصر فرانسه به رشته تحریر درآمده اند نمی توان ردی از شعر معاصر فرانسه جست حال آنکه شعر غنایی انتقادی می تواند نمونه ای از نوشتار کنشگرا باشد که برداشت زیباشناختی، محدود و متن گرا از ادبیات را به چالش می کشد. نوشته پیش رو می کوشد تا با تکیه بر اندیشه های شاعر و نظریه پرداز ادبی، ژان-میشل مول پوآ، برخی از مهم ترین ویژگی های شعر غنایی نو را جای آن در برنامه های درسی دانشگاهی در ایران خالی است برشمرد. برخلاف رمانتیسم، این جریان شعری می کوشد تا با پرهیز از آرمان گرایی و تمرکز بر بیان احساسات فردی شاعر پیوندی نو و انتقادی با واقعیت روزمره و زبان برقرار سازد و به سوی دیگری گام بردارد. این شعر متعهد هم جستجویی است آگاهانه و خستگی ناپذیر در زبان، خود و جهان، کاملا آشنا به محدودیت های خود، و هم دعوتی به کندی، آرامش، خوانش، گشایش و به ویژه امید در دنیای پرهیاهوی معاصر.

شعر پایداری یکی از مهمترین جریان های ادبی دوره صد ساله معاصر ایران است و کمتر شاعر و نویسنده ای را می توان یافت که در این زمینه قلم نزده است. همین گستردگی شاعران و مخاطبان با افکار و عقاید مختلف، سبب شده که شعر پایداری مباحث زیادی را دربرگیرد؛ یعنی از اشعار بیداری، اعتراض و کارگری دوره مشروطه گرفته تا اشعار چریکی، انتظار، اشعار اعتراضی، کارگری، اشعار دوره دفاع مقدس، بعد از دفاع مقدس، اشعار مربوط به انتفاضه و قدس، اشعار آیینی و عاشورایی و. . . عصر حاضر را دربرمی گیرد؛ از این رو، مقاله حاضر قصد دارد زیرمجموعه های جریان شعر پایداری را در دوره معاصر به تفکیک دوره های تاریخی (مشروطه، پهلوی و انقلاب اسلامی) مورد بررسی قرار دهد و سپس مضامین هر کدام از آن ها را بیان نماید تا بدین صورت تحلیلی جامع در مورد جریان شعر پایداری به دست دهد و معلوم شود این نوع ادبی وجه غالب جریان های شعری دوره معاصر ایران را تشکیل می دهد.

در این مقاله قصد نگارندگان این است که ضمن بیان مبانی فکری شعر سیاه در غرب و بیان مناسبتهای آن با مکتبهایی همچون مکتب باروک، رمان گوتیک، گروتسک، ابسوردیته و ... عناصر زیرساختی شعر سیاه را در شعر معاصر فارسی، که عمدتا شامل برخی از نظریات فلسفی و نیز اوضاع اجتماعی و تاریخ سیاسی درهم تنیده شده ای است، گذرا تبیین کنند و جلوه های گوناگون این نوع شعر را در آثار فروغ فرخزاد و نصرت رحمانی نشان دهند و تا حد امکان به مقایسه آنها بپردازند. با شیوه تحلیل توصیفی تطبیقی در خواهیم یافت که اشعار فروغ و رحمانی از جهت دربرداشتن مفاهیمی همانند 1- اندوه 2- شکست 3- ناامیدی 4- ظلمت/شب 5- تنهایی 6- سخنان هنجارستیزانه عقیدتی 7- سخن از کامجویی جسمانی نظیر هم است و در اموری نیز با هم متفاوت است که عبارت است از: 1- اختلاف در انگیزه تلخکامی 2- استنباط متفاوت از عشق 3- شیوه های گوناگون بیان طنز 4- تفاوت در تصویرسازی 5- تفاوت در روش ستیز با هنجارها.

این مقاله به بررسی قیام امام حسین (ع) در شعر شاعران نوپرداز عرب پرداخته است. از نظر آنان امام حسین (ع) رمز حق و عدالت و تجربه تاریخی است.از نگاه شاعری چون "احمد دحبور" راه نجات، راه بازگشت به کربلاء است و هر انسانی می تواند به محض اراده خود، وارد آن شود."أمل دنقل" و "محمدعلی خفاجی" اعتقاد دارند که اوضاع کنونی مانند اوضاع و شرایط زمان امام حسین (ع) و کوفی مسلکی نیز در قرن بیستم جاری و ساری است، لذا امیدی به تغییر شرایط و اوضاع نیست."قاسم حداد" سر مبارک حسین را بسان پرچمی از حق و عدالت می داند که به هر سرزمینی برود، آن را پر از مهر محبت می کند."مظفر نواب" حاکمان امروزه عرب را مانند یزید می داند لذا به حسین و شمشیرش در این زمان نیاز است."عبدالرحمن شرقاوی" می گوید باید یاد حسین در دل ها زنده بماند، و هرگاه ملتی بخواهد عدالت را بگستراند باید حسین را به یاد آورد. و اگر در مقابل ستم قیام نکند و عدالت را برقرار ننماید گویی دوباره حسین را کشته است.از نظر "محمد عفیفی" امام حسین قیام نکرد تا انتقام ستمدیدگان را از ستمگران بگیرد، بلکه قیام کرد تا راه و رسم ستم ستیزی را به ستمدیدگان بیاموزد."اُدونیس" قیام حسین را با کل هستی هماهنگ می داند. از نظر وی کل هستی از قیام حسین متأثر گشته است. سنگ ها بر او می گرید و گل ها بر شانه هایش می روید، و رودخانه ها بر جنازه حسین روان است و درختان خم شده اند تا بر حسین نماز بگذارد. پس تا هستی است حسین هم هست.

از آنجا که در هر کشوری میان اوضاع سیاسی و اجتماعی با هنر و ادبیات، رابطه ای دوسویه و مبنی بر تاثیر و تاثر متقابل برقرار است، در پژوهش حاضر نخست به صورت مختصر درباره کشور افغانستان و اوضاع تاریخی و سیاسی این سرزمین از گذشته تا امروز سخن گفته ایم و سپس تاثیر عوامل سیاسی و تاریخی بر فرهنگ و هنر و به ویژه ادبیات این کشور را بیان نموده ایم، آنگاه به شرح اهمیت موضوع پژوهش، اهداف و کاربردها، پرسش ها، فرضیه ها، جامعه آماری و ملاک گزینش شاعران پرداخته ایم و پس ار توضیح دادن شیوه تحقیق که از نوع تحلیل محتوا می باشد، عناصر اصلی ادبیات مقاومت یعنی جنگ، مقاومت و صلح را در شعر چهارده شاعر افغانستانی معاصر، با ذکر نمونه هایی، تحلیل و بررسی کرده ایم و با استفاده از دو جدول، بسامد کاربرد هر یک از درون مایه ها را در در شعر معاصر این سرزمین و آثار تک تک شاعران، نشان داده ایم. در پایان پژوهش بدین نتیجه دست یافته ایم که با توجه به آشفتگی اوضاع سیاسی و اجتماعی افغانستان، بسامد حضور درون مایه «جنگ» و پس از آن، «مقاومت» در شعر شاعران، بسیار زیاد و کاربرد مضون «آشتی» در کلام آنها بسیار ناچیز است و سخن سرایان افغانستانی چه در داخل این کشور و چه خارج از آن، اعتلای فرهنگ و ادب، و پرداختن به اوضاع سیاسی و اجتماعی وطن شان را وجهه همت خویش قرار داده اند.